Hieronder treft u een korte biografie van Marinus Heijnes aan. Wilt u verder naar een overzicht van de tentoonstellingen? Klik dan hier

Biografie

Marinus werd in 1888 geboren aan de Westerdokdijk 12 te Amsterdam, vlakbij het IJ. Zijn vader was er de sluiswachter. Na leerling te zijn geweest bij de Frans Halsschool (lagere school) ging hij in 1904 naar de kunstnijverheidsschool Quellinus (het latere Rietveldcollege) in Amsterdam en daarna aan het werk als huisschilder.

Een van de oudst bekende werken van Marinus Heijnes uit 1907.
Gemaakt op 19 jarige leeftijd vanaf de Westerdokdijk Amsterdam

Omstreeks 1910 vertrok Heijnes voor zijn ‘grand tour’ naar Zwitserland. Het mondaine, in zijn ogen onechte leven in St Moritz stootte hem af en hij trok het zelfde jaar nog door naar de meren (Ticino) en Venetië. In deze wat armere streken van Zwitserland en Italië voelde Marinus zich meer op zijn gemak.

Venetië olieverf, zonder jaartal, vermoedelijk circa 1910

Na zijn reis door Italie en Zwitserland keerde hij in 1912 terug naar Amsterdam, waar hij ging werken bij de drukkerij van zijn broer in Amsterdam. In 1916 verhuist het gezin naar de Jacob Marisstraat in Sloten en in datzelfde jaar vertrok hij met een scheepje waarop hij ook kon slapen richting Katwijk, maar hij bleef onderweg steken bij Kaageiland. Daar zag hij de schooljuffrouw Charlotte met wie hij in 1917 trouwde en 4 kinderen kreeg: Theodoor, Rien, Felix en Charles. 

Het gezin Heijnes aan tafel in De Kaag, jaren 30. Krijt

In januari 1923 koopt Heijnes een oude circuswagen die naar Moergestel wordt getransporteerd. In de zomers is hij daar met zijn gezin vaak te vinden. Hier schildert hij de bossen en heidevelden van Brabant.

De woonwagen in Moergestel, zonder jaartal, olieverf

In Brabant krijgt hij ook inspiratie voor surrealistisch aandoende werken, waarin hij muziek en vogelgeluiden in zijn schilderijen trachtte te verwerken. Schilderijen die door recensenten vaak niet goed werden begrepen.

Nachtengalenzang (klankbeeld)

Het gezin Heijnes woonde omstreeks de jaren dertig enige tijd in Noordwijk waar Heijnes veelvuldig in de duinen en bij de Noordzeekust aan het werk is. Mogelijk bewonen ze villa’s die in de winter onbewoond waren, een soort antikraak avant la lettre. Ze verhuizen nadien nog naar Sassenheim, waar ze tijdelijk een door Marinus’ broer gebouwd huis bewonen. In 1932 wordt de vaste woonplaats uiteindelijk weer De Kaag.

Noordzee, gemaakt in het duingebied tussen Noordwijk en Katwijk ongedateerd

Heijnes doet na 1915 enkele keren mee aan een groepstentoonstelling maar pas in 1929 houdt Heijnes een eerste solo expositie in Leiden. In 1931 en 1932 heeft hij een aantal van zijn belangrijkste exposities in Sena (Den Haag), Aalderink (Amsterdam) en Reeker (Haarlem). Aan deze exposities wordt in vrijwel alle landelijke kranten, waaronder Telegraaf en NRC, door gerenommeerde kunstcritici aandacht geschonken.

Marinus maakt vanaf de jaren twintig meermaals studiereizen naar Riviera en Bretagne, doorgaans vergezeld van zijn gezin. Omdat Charlotte onderwijzeres was geweest konden de kinderen onderweg les krijgen van hun moeder. In de jaren voor de oorlog maakt Marinus opnieuw studiereizen naar o.a. Bretagne (Douarnenez).

De haven van Douarnenez, Bretagne. Geen datum

In de jaren dertig is Heijnes heel actief bezig met zijn carrière als kunstenaar. Hij houdt regelmatig exposities, solo of met tijdgenoten, zoals Johan Gabriëlse, Cees van IJsseldijk, Jacob Ritsema, Lizzy Ansingh en Jan Tiele. Veel werk maakt hij in de buurt van zijn woning in De Kaag, waar hij en plein-air, vaak met een roeibootje, de rietkragen van de Kagerplassen schildert.

Door zijn contact met Henri Boot van KZOD krijgt hij gelegenheid deel te nemen aan de groepsexpositie in 1939 in het Rijksmuseum bij de tentoonstelling “onze kunst van heden“. Heijnes werkte doorgaans alleen, zonder aangesloten te zijn bij een kunstvereniging. In 1939 komt daar verandering in en wordt hij lid van de Haagse vereniging ‘Uilenspiegel’ maar deze club gaat kort daarna al weer ter ziele. In december 1940 wordt hij lid van ‘Kunst zij ons doel’ (KZOD) uit Haarlem. Met KZOD exposeert hij gedurende de oorlogsjaren meerdere malen in het Frans Halsmuseum te Haarlem. Ook hier blijft Heijnes niet lang lid, hij zegt zijn lidmaatschap op in september 1948.

De 2e Wereldoorlog markeert een kantelpunt in zijn carrière. Privé moet hij in 1942 het verlies van zijn zoon Charles incasseren. Heijnes heeft de zorg voor zijn vrouw en opgroeiende kinderen en blijft exposeren gedurende de oorlog, wat impliciet in houdt dat hij zich heeft aangemeld bij de door velen zo gehate Kultuurkamer. Na deze periode maakt hij enkele indringende werken waar mogelijk de wroeging en worsteling uit blijkt bij deze keuze.

Na de oorlog neemt de belangstelling voor het werk van Marinus aanzienlijk af. De smaak van het publiek lijkt veranderd en er is verminderde belangstelling voor de vooroorlogse kunststromingen. Er wordt nog geprobeerd werk in USA te verkopen, van immigranten is daar correspondentie van gevonden.

Zoon Theo, ook kunstschilder vertrekt naar Zweden, en ook Marinus gaat daar een tijdje werken. Zo logeert hij regelmatig bij de kunstschilder Gustaf Lorentz in Kortebo. Tot zijn dood blijft Marinus kunstschilder. Uit brieven die hij in die periode stuurt naar zijn zoon Rien blijkt dat hij zo nu en dan nog exposeert en in elk geval nog vaak aan ‘het werk’ is.

Zweeds huisje in de sneeuw

Heijnes verkoopt zijn werken vanuit zijn atelier op De Kaag en via vertegenwoordiging door kunsthandel Koch in Den Haag. Als Marinus in februari 1963 overlijdt in zijn huisje op De Kaag, laat hij zijn vrouw enorm veel schilderijen na. Schilderijen, die pas in de jaren ’80 op dia zijn vastgelegd. Daar is het begin gelegd voor de belangstelling van de makers van deze site die uiteindelijk ook hebben geleid tot het oprichten van de Marinus Heijnes Stichting.

 

De verpakking van de laatste retourzending van werken die bij Kunsthandel Koch in consignatie waren, 1963

Het atelier op De Kaag, zonder datum

Tijdlijn

• 1888 8 maart geboren aan de Westerdokdijk te Amsterdam
• 1904 start opleiding Quellinusschool, zomer 1905 overgang naar 2e leerjaar
• 1910 reis naar Zwitserland en Italië
• 1912 terugkeer naar Amsterdam
• 1915 eerste (bekende) deelname aan groepsexpositie
• 1916 verhuizing met zijn ouders naar Sloten (bij Amsterdam)
• 1916 vestiging op De Kaag
• 1917 huwelijk met Charlotte
• 1920, 1921, 1925 en 1926 geboorte van resp. Theodoor, Rien, Felix en Charles
• 1923 aankoop Pipo-wagen Moergestel van Jean Desmet, Amsterdam
• 1923 opname in standaardwerk van Plasschaert
• 1927 Gorinchem / Linge
• 1928 reis naar Douarnenez 
• 1929 eerste solo expositie in De Ploeg, Leiden
• 1931/1932 belangrijke solo-exposities in Sena, Reeker en Aalderink
• 1932 tijdelijk woonachtig in Noordwijk en Sassenheim
• 1937 Katholieke Illustratie
• 1939 lid geworden kunstkring Uilenspiegel 
• 1939 deelname aan groepsexpositie “Onze kunst van Heden” Rijksmuseum
• 1940 lid geworden van Kunst Zij Ons Doel, Haarlem
• 1943 overlijden zoon Charles
• 1947 expositie in Zweden met zoon Theodoor
• 1953 laatst bekende grote solo expositie in Treslong, Hillegom
• 1953 bijvoegsel Leids Dagblad, paginagroot verhaal over Heijnes
• 1963 12 februari overlijden in De Kaag, begraven in Sassenheim